Grodziska - czyli historia nieznana

Nazwa/Najbliższa miejscowość: Grazymy

Woj. Warmińsko-Mazurskie

Powiat: Olsztyński

Jak dotrzeć:  Należy zjechać z drogi numer 16 (Ostróda-Olsztyn),kierując się na wioskę Grazymy. Przed wjazdem do wioski po prawej stronie mijamy grodzisko. Pagórek grodziska jest widoczny drogi, więc nie powinno być problemu z odnalezieniem śladów dawnych fortyfikacji.

Atrakcyjność grodziska: 4

Stan grodziska:  Grodzisko położone jest na wysokim pagórku nad jeziorem Bobrzynek. Niedaleko pagórka płynie strumyk, który stanowi naturalną fosę grodziska. Zbocza wzgórza są bardzo strome i zapewne zostały sztucznie przeprofilowane. Majdan grodziska otacza dookolny wał wysokości około 2-3 metrów (od strony majdanu). Na środku majdanu znajduje się wyraźne wypiętrzenie. Grodzisko ma średnicę około 40 metrów. 

Badania Archeologiczne: Grodzisko datowane jest na XI-XIII wiek. Kultura pruska.
Opis wycieczki: Grazymy odwiedziłem w pierwszych dniach stycznia 2016 roku podczas kilkudniowego, zimowego wypadu ze znajomymi w okolice Łukty. Zimowe wycieczki na Warmię stają się powoli naszą rodzinną tradycją. Bardzo lubię Warmińskie krajobrazy, trochę przypominające Kaszuby. Na grodzisko w Grazymach planowałem wybrać się z synem rowerem, ale trochę zaskoczyła nas pogoda. Ponieważ -15 stopni to raczej słaba temperatura na rower, więc tym razem zwiedzimy grodziska starając się podjechać jak najbliżej samochodem. Grodzisko w Grazymach znajduje się po prawej stronie drogi,przed samym wjazdem do wioski. Obiekt jest pięknie położony, na wysokim wzgórzu, które okala strumień wypływający z pobliskiego jeziora. Latem las, który porasta teren dawnego grodu musi dobrze maskować  wały dawnego grodu. Teraz zimą, gdy drzewa już dawno zrzuciły liście dokładnie widać pozostałości bardzo dobrze zachowanych wałów. Poniżej korony wałów widać również wyraźne ślady po suchej fosie.

Na zdjęciu  strome wzgórze grodziska, poniżej widać płynący strumień

Syn 'napiera' na wzgórze grodziska

Widok na skute lodem jezioro Bobrzynek

Pomimo setek lat, które upłyneły od czasu funkcjonowania grodu, pagórek zachował swój obronny charakter i nawet teraz sforsowanie stromych stoków wymaga  krótkiej wspinaczki. Można żałować, że las  w tym miejscu jest bardzo gęsty. Gdyby nie to, z wałów grodziska  roztaczałby sie piękny widok na jezioro Bobrzynek . Już po powrocie z wycieczki, podczas tworzenia tego wpisu, przeczytałem więcej na temat historii wsi Grazymy. Dowiedziałem się, że na przeciwko grodziska, po drugiej stronie drogi znajduje się ogromny kamień, z którym związane są dwie legendy. Jedna z nich mówi, że pod kamieniem znajduje się klucz do zamku/grodu, który zapadł się pod ziemię. Druga  wspomina o studni pełnej skarbów, którą przykrywa ten kamień. Po raz kolejny widać, że pamięć o dawnych grodach zachowała się w lokalnych opowieściach. Niestety przed wyjazdem zrobiłem słabe rozpoznanie miejsc, które ewentualnie chcę odwiedzić i nie wiedziałem o istnieniu tego kamienia.

Zdjęcia wałów i majdanu grodziska

 We wsi Grazymy, znajduje się również pięknie położony pałac. Zbudowano go na wysokim wzgórzu, na fundamentach starszej budowli. Historia tego miejsca sięga co najmniej czasów krzyżackich, kiedy to jednym z właścicieli wioski był rycerz Grasim.  Szczególnie interesujący wydaje się pobliski przypałacowy park i liczne aleje obsadzone starym drzewami, które rozchodzą się z Grazym w kierunku pobliskich wiosek. Niedaleko pałacu, na wzgórzu, które zostało przed wiekami sztucznie usypane (strażnica ? kurhan ?) znajduje się cmentarz rodziny von Steinów - dawnych właścicieli pałacu. Tereny Prus Wschodnich, to  według mnie niezwykle piękne tereny zarówno krajobrazowo jak i historycznie. Uwielbiam prosty,ceglany gotyk krzyżackich zamków i kościołów, piękno śródleśnych jezior, smutek zaniedbanych pałacy, ślady po gęstej niegdyś sieci lokalnych linii kolejowych, no i oczywiście liczne grodziska pruskie, które często były świadkiem krwawego podboju tych terenów przez Zakon Krzyżacki. Polecam, wybrać się do Grazym rowerem i zwiedzić wszystkie te miejsca korzystając z tego cudownego środka lokomocji jakim jest rower. Ja na pewno  postaram się jeszcze tutaj wrócić, właśnie na rowerze.

Nazwa/Najbliższa miejscowość: Równo

Woj. Pomorskie

Powiat: Słupski

Jak dotrzeć:  Z miejscowości Równo kierujemy się polną drogą na północ w kierunku przysiółka Rówieńko. Prowadzą tam dwie drogi, ja proponuję wybrać drogę zachodnią. Po przejechaniu około 1,5 km po prawej stronie znajduje się rozległe wzgórze, na którym przed wiekami zbudowano gród.

Atrakcyjność grodziska: 4

Stan grodziska:  Grodzisko zajmuje szczyt wyniosłego pagórka. Grodzisko posiada wał dookolny, który najwyższą wysokość osiąga od strony wschodniej. Widać wyraźne ślady po dawnej bramie i drodze, która prowadziła do grodziska. Od strony wschodniej założenie obronne dodatkowo było bronione przez fosę. Rozmiary grodziska to 160m na 50m, wysokość wałów od 4 do 2 metrów.

Fragment mapy z warstwą ukształtowania terenu prezentujący grodzisko Równo

Badania Archeologiczne:  Grodzisko posiada średniowieczną metrykę.
Opis wycieczki: Swoją wycieczkę zaczynam, tam gdzie zakończyłem zwiedzanie grodziska w Rumsku. Leśną drogą jadę rowerem w kierunku wsi Rumsko. Uważny obserwator, szybko dostrzeże, że droga biegnie szlakiem dawnej linii kolejowej. To pozostałości połączenia kolejowego Słupsk-Cecenowo, które funkcjonowało tutaj kilkadziesiąt lat temu. Linia zakończyła swój żywot jak wiele innych w 1945 roku, za sprawą 'trofiejnych' oddziałów Armii Czerwonej. O historii tej drogi świadczą ogrodzenia pobliskich pól zbudowanych z dawnych podkładów kolejowych.

Zdjęcie dawnej linii kolejowej Słupsk-Cecenowo

Specyficzne ogrodzenie- słupki to dawne podkłady kolejowe.

Rozłożysty dąb w okolicach wsi Rumsko

Docieram do wsi Rumsko, na rozstaju dróg mijam imponujący  dąb  i kieruję się dalej w stronę wsi Równo. Jadąc brukowaną drogą mozolnie wspinam się na szczyt wzniesienia. Wzgórze porośnięte bukowym lasem szybko zdradza swoje tajemnice - przed wojną był tu niemiecki cmentarz, którego pozostałości widać do dziś. Teren jest bardzo pofałdowany i przypuszczam, że są to ślady po dawnych kurhanach. Kurhany w tej okolicy (okolice Główczyc), są częstym elementem krajobrazu.

Zdjęcia wzgórza z dawnym niemieckim cmentarzem i kurhanami (prawdopodobnie)

Jadę dalej, mijam senną wioskę Równo, kierując się na malutką wioseczkę Rówieńko. Po przejechaniu około 1.5 km, po prawej stronie drogi rozpoczyna się ciąg stromych wzgórz. Wspinam się na szczyt wzniesienia szukając grodziska. To właściwie jedno rozległe wzgórze z kilkoma kulminacjami. Po kilkunastu minutach poszukiwań, w najgęściej zarośniętym miejscu trafiam na leśną dróżkę prowadzącą wprost na grodzisko. I tu uwaga - latem to miejsce jest prawdopodobnie bardzo mocno zarośnięte, dlatego polecam wycieczkę jesienną lub wczesnowiosenną porą roku. Majdan gęsto porastają krzaki i młode drzewka, ale późną jesienią widać wyraźnie pozostałości dawnych wałów Od północnej strony wzgórza, z wałów grodziska rozpościera się fantastyczny widok na okolice.

Droga prowadząca na grodzisko

Zdjęcia wałów grodziska, widać jak gęsty jest w tym miejscu młody las. 

Widok z wałów grodziska...

To dobre miejsce na krótki odpoczynek i kontemplacje tego efektownego grodziska. Jest późna jesień, niedługo nadejdzie, zmierzch więc czas ruszać w drogę powrotną. Na pewno powrócę w tym roku w te okolice - czeka tu na mnie jeszcze niejedno grodzisko.

Mostek nad dawną linią kolejową

Nazwa/Najbliższa miejscowość: Rumsko

Woj. Pomorskie

Powiat: Słupski

Jak dotrzeć:  Jadąc drogą nr 213 w kierunku zachodnim od strony Główczyc, mijamy po prawej stronie skrzyżowanie z drogowskazem na Rumsko. Po przejechaniu około 2 km od skrzyżowania, z prawej strony mijamy leśną drogę. W tym miejscu polecam zaparkować samochód. Idąc dalej leśną drogą, staramy się wypatrzeć po lewej stronie równoległą do niej dużo mniejszą dróżkę. Gdy już ją znajdziemy,skręcamy w lewo i dalej ten leśny dukt zaprowadzi nas pod same wały grodziska.

Atrakcyjność grodziska: 5

Stan grodziska:  Obiekt jest grodziskiem wyżynnym, cyplowym. Grodzisko jest dwóczłonowe - pierwszy człon z wałem dookolnym, drugi człon posiada wysoki wał zaporowy oraz fosę. Grodzisko z trzech stron otacza rzeczka Pustynka, która w tym miejscu płynie głębokim wąwozem.Okolica jest niezwykle malownicza. Rozmiary grodziska to 140m na 70m, wysokość wałów od 1,5 do 4 metrów.

Obiekt w Rumsku na mapie z warstwą hipsometrii.

Badania Archeologiczne: Grodzisko datowane jest na IX wiek. Kultura słowiańska.
Opis wycieczki: Po długiej przerwie, wynikającej z natłoku wszelakich rodzinno-zawodowych obowiązków, wracam do pisania mojego 'grodziskowego' bloga. Od czasu mojej ostatniej aktywności odwiedziłem sporo interesujących miejsc, ale jakoś nie było okazji to podsumowań na blogu. Mam nadzieję, że  w ciągu najbliższego miesiąca nadrobię zaległości i opiszę kilka naprawdę ciekawych obiektów. Zaczynam od grodziska w Rumsku, bo chyba to grodzisko zrobiło na mniej ostatnimi czasy największe wrażenie. Obiekt w Rumsku jest jednym z  wielu grodzisk Pomorza środkowego. To wspaniały region dla poszukiwaczy zabytków archeo. Znaleźć tu można mnóstwo znanych  obiektów, ale również nie brakuje miejsc niezweryfikowanych.

Rzeczka Pustynka, w okolicy grodziska Rumsko.

Moją wycieczkę rozpoczynam w jesienny, deszczowy dzień i szanse na ciekawy wypad są naprawdę mizerne - od rana pada i prognozy na resztę dnia są kiepskie. Nie rezygnuje jednak z moich planów, mając świadomość jak mało ostatnio mam okazji do takich wycieczek. Po raz kolejny okazuje się, że warto trzymać się założonych planów licząc na łut szczęścia. Tak właśnie było i tym razem - jak tylko dojechałem na miejsce,tzn. w okolice  wsi Rumsko, zaczęło się przejaśniać i po dwudziestu minutach deszcz przestał padać. Szczęśliwy wsiadam na rower i kluczę leśnymi drogami próbując  dotrzeć do grodziska w Rumsku. Trzymając się jednej z dróg, która prowadzi brzegiem  potoku docieram do pozostałości potężnych wałów dawnego grodu. Obiekt jest przepięknie położony w zakolu strumienia Pustynka, na wyniosłym cyplu. Rzeczka płynie w tym miejscu w bardzo głębokim  wąwozie, który stanowił  naturalną fosę dawnego grodu. U nasady cypla znajduje się wysoki wał zaporowy pierwszego członu grodziska.

Zdjęcia wału zaporowego

Na majdanie trafiam na  potężny głaz. Idąc dalej brzegiem cypla docieram do drugiego członu grodziska, otoczonej wałem dookolnym.Tutaj prawdopodobnie znajdowało się administracyjne centrum obiektu. Wały grodziska są świetnie zachowane, warto również docenić krajobrazowe walory tego miejsca. Rumsko zaliczam to najpiękniej położonych grodzisk jakie do tej pory odwiedziłem. Dla odwiedzających, którzy dysponują większą ilością wolnego czasu polecam odszukanie kurhanów znajdujących się w okolicy grodziska. Ja niestety muszę pędzić, wsiadam na rower i kieruję się w stronę wioski Równe...

Tajemniczy głaz znajdujący się na majdanie grodziska

Droga  prowadząca na grodzisko

Kilka zdjęć doskonale zachowanych wałów grodziska